Nietgehandicapte privilege

Ongeveer 50% van de tijd dat ik en mijn partner over straat gaan heeft iemand wel advies over hoe mijn partner mijn rolstoel moet rijden, zelfs al is dat advies vaak fout en doet mijn partner dit al jaren regelmatig. Als een partner van iemand die gehandicapt is zijn dit de momenten dat hen hunzelf vindt in de cirkel van validistische microaggresies die gehandicapte mensen treft. De microaggressie van ongevraagd advies die elk openlijk gehandicapt persoon treft. Iedereen denkt de advies te hebben dat onze leven magisch beter maakt, omdat zij denken dat omdat zij niet gehandicapt zijn, zij beter zijn in het leven. Of omdat zij ook een keer een rolstoel hebben gestuurd of een griep hebben gehad hun ervaring universeel is.

Het feit is, dat zelfs mijn partner die direct de meeste ervaringen meemaakt nog altijd niet weet hoe het exact is om gehandicapt te zijn in een wereld niet gemaakt voor jou, en een maatschappij vol met validisme. Hij, en de mensen met de ongevraagde adviezen hebben nietgehandicapte privilege. 

Wat is nietgehandicapte privilege? In zijn kern is het de privilege die je hebt in het leven omdat je op dat moment niet gehandicapt ben (handicap kan iedereen op elk moment van hun leven overkomen en nietgehandicapt zijn is een tijdelijke staat) en niet buitengesloten wordt van dingen waarvoor je volledig nietgehandicapt  moet zijn. Maar het betekend ook vaak dat je een privilege hebt in niet bezig te zijn met toegankelijkheid en niet overal bij hoeft stil te staan of iedereen iets wel kan doen. De privilege is dus dat je niet bezig te zijn met jouw omgeving. 

Dit is anders voor gehandicapte mensen. De wereld is niet ingericht op een toegankelijke manier voor ons om te bestaan. Daardoor moeten we eigenlijk altijd stilstaan bij of we ergens wel heen kunnen of binnen komen. Is er rekening gehouden met ons? Zijn de mensen veilig daar, wat is de kant dat men mij lastig valt omdat ik gehandicapt ben? Is het echt toegankelijk of zegt het enkel toegankelijk te zijn?

Doordat nietgehandicapte mensen niet vaak bezig zijn met handicap krijg je dus ook dat zij absoluut niet goed zijn in het bieden van toegankelijkheid en veilge ruimtes voor gehandicapte mensen. Hun idee van toegankelijkheid bieden is enkel wat verplicht is. Ze maken daar vervolgens grove fouten die de onderdrukking van gehandicapte mensen in stand houden. Je kan bv de voordeur in en vervolgens heeft de toegankelijke toilet een drempel.

Andere vormen van onderdrukking die gehandicapte mensen  kunnen ervaren zijn oa: De crip tax, niet kunnen stemmen, Geen toegang tot passende hulpmiddelen, grove onderbetaling in werk en uitkering, weinig tot praktisch geen toegang tot werk, niet kunnen trouwen vanwege financiële onderdrukking, medische discriminatie, stigmatisatie door gezondheidscultuur (waar waarde wordt gehecht aan hoe gezond je ben en probeer te zijn), eugenetica, geen toegang tot reguliere scholen, over 50% van de slachtoffers van dodelijk politiegeweld zijn gehandicapt, geforceerde institutionalisering en meer. Veel meer. Andere gemarginaliseerde mensen ervaren ook meerdere van deze vormen van onderdrukking en mensen die meervoudig gemarginaliseerd zijn, complexe issues op de intersectie hiervan.

Ook in andere gemarginaliseerde ruimtes merk je echter nietgehandicapte privilege op (op dezelfde manier dat in ruimtes van gehandicapte mensen er net zo hard privileges te merken zijn), en de gehandicapte mensen uitsluiting die er op volgt al zijn ze vaak significant beter dan andere plekken. Ik ben zelf bi, nonbinary en dik naast gehandicapt en in de fat acceptance movement moet ik praten over dat de gefocus op dikke mensen kunnen ook gezond zijn soms ronduit validistische vormen neemt die dikke chronisch zieke mensen uitsluit, en in queer communities kom ik soms amper letterlijk de deur niet in omdat de locaties niet eens toegankelijk zijn. 

Mijn gebrek aan nietgehandicapte privilege heeft significante gevolgen voor mijn andere identiteiten. Een persoonlijk voorbeeld is dit. Doordat ik dik en gehandicapt ben, en een rolstoelgebruiker die wel kleine stukjes kan lopen maar niet lang, ben ik soms best bang mijn foto online terug te vinden, ala die fatshaming foto’s waarin een dik persoon opstaat van hun medische hulpmiddel om eten te pakken in de supermarkt, we kennen ze allemaal die foto’s. Sommige dikke gehandicapte mensen weigeren vanwege die foto’s zelfs hulpmiddelen. Ook zit ik vanwege mijn dik en gehandicapt zijn, medisch in de kast met mijn gender, en krijg ik daar niet de hulp voor dat ik nodig heb.

Als laatste, terugkomend op het begin. Nietgehandicapte privilege komt met de audacity. Specifiek dat nietgehandicapte mensen beter weten dan gehandicapte mensen wat goed en niet goed is voor gehandicapte mensen omdat gehandicapt zijn wordt neergezet als een morele falen, en iets wat mensen gebeurt omdat ze iets fout hebben gedaan in hun leven. In de realiteit zou het beter zijn als nietgehandicapte mensen meer gaan luisteren naar gehandicapte mensen. Niet alleen zijn we ongelooflijk resourceful, de ontoegankelijke wereld die bestaat is de wereld waarin jij ook terecht komt wanneer je gehandicapt wordt.

Ik heb drie links met meer info in mijn linktree gezet, het is waard om het te bekijken. Volg ook wat meer gehandicapte mensen online en leer.